Prawidłowa częstotliwość oddawania moczu u osoby dorosłej jest indywidualna i zależy od wielu czynników, w tym nawyków żywieniowych, spożycia soli, picia kawy itp. Niektóre pokarmy mają działanie moczopędne i powodują częste oddawanie moczu w dużych ilościach, inne mogą zatrzymywać płyny. Jednak średnio jest to od 6 do 10 razy dziennie.
Jeśli osoba czuje, że częstotliwość oddawania moczu wzrosła, a opróżnianie pęcherza stało się niewygodne, powinna skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia przyczyny tego stanu.
Rodzaje częstego oddawania moczu
Zwiększone oddawanie moczu może być fizjologiczne i patologiczne. Stany fizjologiczne ustępuje samoistnie, natomiast stany patologiczne wymagają zbadania przyczyny i leczenia.
Jeśli częste oddawanie moczu w dużych ilościach obserwuje się głównie w ciągu dnia, mówimy o częstomoczu, natomiast nocne pragnienie opróżnienia pęcherza nazywa się nykturią.
Możliwe przyczyny częstego oddawania moczu
Patologiczne przyczyny częstego oddawania moczu, wspólne dla kobiet i mężczyzn:
- Kamica moczowa — stan, w którym w układzie moczowym organizmu powstają konkrementy (kamienie), które mają różną lokalizację:
- W nerkach (w układzie kielichowo-miedniczkowym) kamienie takie dają zwykle niewiele objawów, ale mogą powodować nieodwracalne zmiany w strukturze nerek i upośledzać ich funkcję;
- Kamienie w moczowodach powodują silny ból, częste oddawanie moczu, ewentualnie nieprawidłowe zanieczyszczenia w moczu (krew, ropa), czasem brak moczu (przy niedrożności moczowodów);
- Kamienie w pęcherzu moczowym mogą być do pewnego momentu bezobjawowe, ale są źródłem przewlekłego stanu zapalnego i infekcji.
- Zapalna choroba nerek (odmiedniczkowe zapalenie nerek) charakteryzuje się bólem w dolnej części pleców, gorączką, pieczeniem przy oddawaniu moczu, częstym oddawaniem moczu i jego zamazaniem.
- Zapalenie cewki moczowej jest zapaleniem cewki moczowej (dróg moczowych) i charakteryzuje się częstym parciem na mocz, uczuciem pustego pęcherza, niską temperaturą (stan podgorączkowy) i ogólnym złym samopoczuciem. Infekcje przenoszone drogą płciową są najczęstszą przyczyną zapalenia cewki moczowej.
- Zapalenie pęcherza moczowego to zapalenie pęcherza o podobnym obrazie klinicznym jak zapalenie cewki moczowej — częste parcie na mocz, ból i dyskomfort podczas opróżniania pęcherza.
- Cukrzyca podnosi poziom glukozy we krwi, glukoza wykrywana jest również w moczu (normalnie nie występuje), zmienia się też kwasowość moczu, co stwarza korzystne warunki do rozwoju bakterii chorobotwórczych i rozwoju stanu zapalnego (zapalenie pęcherza moczowego lub odmiedniczkowe zapalenie nerek). Ponadto dochodzi do uszkodzenia ściany naczyniowej, co skutkuje upośledzeniem funkcji filtracyjnej nerek, a w konsekwencji zwiększeniem objętości moczu. Cukrzyca charakteryzuje się dominującą produkcją moczu w nocy, co skutkuje koniecznością wielokrotnego budzenia się i odwiedzania toalety.
- Kłębuszkowe zapalenie nerek to poważna choroba nerek, której początkowe etapy mogą obejmować częste oddawanie moczu, pojawienie się nieprawidłowych zanieczyszczeń (krwi) w moczu, a w późniejszych etapach dochodzi do znacznego zmniejszenia ilości moczu dobowego.
- Gruźlica pęcherza, podobnie jak gruźlica narządów płciowych, jest obecnie dość rzadka, ale częste oddawanie moczu jest również jednym z jej objawów.
- Nadreaktywność pęcherza moczowego, kiedy mięśnie pęcherza reagują na nawet niewielkie gromadzenie się moczu.
Do jakich lekarzy należy się zgłosić, jeśli masz częste oddawanie moczu w dużych ilościach?
Pierwszą rzeczą, którą należy zrobić, jest wizyta u lekarza pierwszego kontaktu. Lekarz zaleci podstawowe badania i określi konieczność dalszej kontroli przez urologa, ginekologa, neurologa, endokrynologa.
Diagnostyka i badania w przypadku częstego oddawania moczu
Diagnostyka częstego oddawania moczu w dużych ilościach rozpoczyna się od dokładnego wywiadu. Zazwyczaj lekarz zadaje pacjentowi następujące pytania:
- Jak często chodzisz do toalety, aby oddać mocz?
- Ile moczu jest wydalane jednorazowo? W ciągu 24 godzin?
- Ile razy w nocy chodzisz do toalety?
- Czy masz samoistny wyciek moczu (nietrzymanie moczu)?
- Jakie leki bierzesz?
- Czy odczuwasz ból, kłucie, pieczenie przy oddawaniu moczu?
- Czy odczuwasz dyskomfort w podbrzuszu pomiędzy oddawaniem moczu?
- Jak wygląda Twój mocz — jest przejrzysty, zabarwiony, czy zawiera krew, ropę, płatki, śluz?
- Jakie choroby przewlekłe są obecne?
Odpowiedzi na te pytania są niezwykle ważne, dlatego warto je wcześniej przemyśleć i przygotować, aby nie zapomnieć o niczym podczas konsultacji.
Jeśli lekarz podejrzewa chorobę nerek (odmiedniczkowe zapalenie nerek, kłębuszkowe zapalenie nerek), moczowodów lub pęcherza moczowego, wykonuje się badanie USG, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.
Leczenie częstego oddawania moczu
Gdy rozwija się choroba zapalna układu moczowo-płciowego i wiąże się z nią częste oddawanie moczu, przepisuje się antybiotyki. W leczeniu gruczolaka prostaty stosuje się chirurgiczne usunięcie części prostaty. Odpowiednia kontrola glukozy w przypadku cukrzycy może zmniejszyć częstotliwość oddawania moczu. W przypadku chorób ginekologicznych, oprócz antybiotyków i leków przeciwzapalnych, może być zalecane leczenie chirurgiczne.
